Source: http://www.willamette.edu/~ttalbott/freewill.html

Том Талбот (Tom Talbott)

Верувам во слободна волја. Верувам дека нашата слобода игра суштинска улога во процесот, при што Бог, прво, нè создава како рационални и самосвесни суштества, а второ, нѐ усовршува како негови синови и ќерки. Но, како универсалист, прифаќам уште две дополнителни тврдења на Полин: (1) дека истите “сите”, кои умреле во Адам, најверојатно ќе бидат оживеани во Христа (I Коринтјаните 15:22) и (2) дека нашата судбина “не зависи од човечката волја или напор, туку од Бог кој покажува милост” (Римјаните 9:16).

Па, како да ги ставам овие навидум различни идеи заедно? За среќа, Самиот Павле нè учи токму како да ги поврземе постојано. Бидејќи, иако Павле јасно ја отфрла идејата дека слободно избираме помеѓу различни можни вечни судбини, тврдејќи наместо тоа дека нашата судбина е целосно прашање на благодат, тој сепак ја нагласува важноста на изборот. “Забележете потоа”, пишува во своето писмо до Римјаните, “добрината и тежината на Бог: сериозноста кон оние што паднале, но Божјата љубезност кон вас, под услов да продолжите во неговата милост, инаку ќе се исечете.” Значи, како се среќаваме со Божјата љубов во иднина, без разлика дали се среќаваме со него како љубезност или сериозност, навистина е, вели Павле, до нас – прашање на слободен избор, ако сакате. Но нашата крајна судбина не зависи од нас, бидејќи Божјата строгост, не помалку од неговата љубезност, сама по себе е средство за неговата спасителска благодат. Особено, Божјата строгост кон неверните Евреи – дури и неговата волја да ги слепи, да ги зацврсти срцата и да ги отсече за една сезона – е според Павле, но едно од начините со кои Бог ќе го спаси целиот Израел крај. Според сопствените зборови на Павле, “стврднување дојде на дел од Израел… И така, целиот Израел ќе биде спасен” (Римјаните 11:25-26). Она што нашите слободни избори го одредуваат, тогаш, не е нашата вечна судбина, која е безбедна од самиот почеток, туку средства што се потребни за да се постигне тоа. За поподдржливо да се држиме за нашите илузии и себични желби – на телото, како што го нарекува Павле – толку потешки ќе бидат средствата и потешкиот процес во кој Бог ги крши нашите илузии, го уништува телото и конечно се одделува нас од нашиот грев.

Доблест на христијанската религија, како што гледам, е дека на христијаните никогаш не им е дозволено да земаат кредит за сопствено искупување или дури и за виртуозниот карактер (онаму каде што постои). Сите заслуги на овој вид му припаѓаат на Бога. Но христијанската религија, исто така, ја нагласува важноста на слободниот избор, од изборот на овој ден кому ќе му служиш. Ниту, пак, треба да има тензија помеѓу овие два акценти, под услов да ги сметаме нашите слободни избори како да не ја одредуваме нашата вечна судбина, туку средствата за благодат што ни се достапни. Од суштинско значење за целиот процес на откупување, јас сугерирам, е тоа што ја практикуваме нашата морална слобода – не дека ние избираме со право, а не погрешно, туку дека слободно избираме еден или друг начин. Денес можеме да избереме да живееме себично или несебично, верно или неверно, послушно или непослушно. Но, нашите избори, особено лошите, исто така, ќе имаат ненамерни и непредвидени последици во нашите животи; како што вели поговорката: “Човечкиот ум го планира патот, но Господ ги насочува чекорите” (16:9). Човек што ќе изврши грабеж може да предизвика синџир на настани што, спротивно на неговите сопствени намери, го затвораат во затвор; и една жена што влегува во прељубна работа може да открие дека, иако нејзиниот сопруг останува незнамен за тоа, аферата има бројни непредвидени и деструктивни последици во нејзиниот живот. Всушност, нашите лоши избори речиси никогаш не ни го добиваат она што навистина го сакаме; тоа е дел од она што ги прави лоши, а исто така и една од причините зошто Бог е во состојба да донесе избавувачки добра од нив. Кога ќе направиме хаос од нашите животи и нашата мизерија станува се повеќе и повеќе неподнослива, по ѓаволите, со што на тој начин создаваме за себе, на крајот ќе се реши многу двосмисленоста и ќе ги разбие многу илузиите што го направија лошиот избор на прво место. Така Бог работи со создадени рационални агенси. Тој им дозволува да изберат во двосмислените контексти во кои прво се појавуваат како самосвесни суштества, а потоа бара од нив да научат од искуството на тешките лекции што понекогаш треба да ги научат.

Мојата поента е дека модел на лоши избори може да биде исто толку корисен за Бога во исправувањето на нас и во поучувањето на љубовта по љубовта како модел на добри избори може да биде. И можеби тоа е една од причините зошто Павле барем го покренува непријатното прашање: “Треба ли да продолжиме во грев, за да можеме да ја изодиме благодатта?” (Римјаните 6:1). На крајот на краиштата, “каде што гревот се зголеми, благодатта изобилуваше сè повеќе” (Римјаните 5:20). Но, точниот одговор на Павле е исто така најодвратно: “Во никој случај!” Дека болката што ја доживувам кога ја фрлив мојата рака во пламен може да послужи корисна цел – затоа што ми овозможува да се избегне уште поголема повреда во иднина – тешко дека имам добра причина да ја вметнам раката во пламен повторно и повторно. И на сличен начин, дека мизеријата и несреќата што гревот влегува во живот може да послужи како корисна цел – затоа што може да обезбеди необичен мотив да се покае – тешко дека има добра причина да продолжиме да грешиме и да продолжиме да се правиме повеќе и повеќе мизерни.

Повеќе од неколку обвинети дека универзалистите работат со премногу сентиментално сфаќање на Божјата љубов. Но, никој што всушност не ги чита ранохристијанските универсалисти, како што е Ориген или Свети Григориј од Ниса, веројатно може да се оддалечи од таа заблуда. Ако ништо друго, идејата дека Бог на крајот ќе го уништи гревот, целосно се потпира на поригорозна претстава за Божјата светска љубов, отколку идејата дека тој ќе остане жив во вечноста на пеколот. Бидејќи според претходната идеја, Бог нема да дозволи некој од нас да се држи засекогаш на нашите илузии или да остане засекогаш неуки од вистинската природа на нашите себични избори. Ние сме слободни да грешиме и можеби дури и да грешиме со релативно неказнивост некое време, но ние во ниеден случај не сме слободни да грешиме неказнето засекогаш. Значи, освен ако ние прво не се покаеме за нашиот грев и не влеговме во животот што Христос ни го донесува, Бог ќе порано или подоцна – во следниот живот, ако не и во овој – дозволиме нашите илузии да се разбијат со хард рок на реалноста. Во таа смисла, Божјата света љубов е како оган што го троши (види Евреите 12:29); тоа ќе продолжи да нè изгори додека конечно не прочисти на сето она што е лажно во нас. Колку повеќе слободно се бунтуваме против него и се обидуваме да го поразиме, толку длабоко и неизбежно ќе изгори, сè додека не се потроши секој можен потфат за непослушност и конечно сме преобразени од внатре. И така, Бог на крајот ќе го уништи гревот на единствен начин што е можно помалку од уништување: со откуп на грешниците.

– Том