Source: https://pages.ucsd.edu/~dkjordan/arch/egypt/Petrie/EgyEloquent.html

Дејвид К. Џордан/David K. Jordan

Прокурс: Ова е веројатно најпознатата приказна што ја имаме од древниот Египет. Познато е од повеќе фрагментарни копии кои преживеале до модерното време, што сугерира дека веројатно бил голем омилен што би бил копиран одново и одново. Врз основа на стилот на јазикот – т.н. средноегипетски – приказната се чини дека е подготвена не многу долго по времето во кое се одвива дејството. Дејството се одвива во регионот наречен Хененсетен, во близина на оазата Фаиум југозападно од модерен Каиро. Блискиот Хераклеополис (модерен Ахнас) бил главен град на нестабилните IX и X. династии (2160-2040 п.н.е.), последниот дел од она што египетските историчари го нарекуваат Првиот среден период помеѓу Старото Кралство и Средното Кралство. IX-та династија веројатно владеела со цел Египет одредено време; X-ти бил само северен, а традициите за дивјачката суровост на кралската куќа преживеале јасни до грчките времиња. Оваа верзија на приказната е изменета од рендерот од 1899 година од ВМ Флиндерс Петри, зачувувајќи ги оригиналните слики. Целосното двотомно дело на Петри, непроменето, е достапно за јавноста на друго место на оваа веб-страница. (Линк) Различните фрагменти од оваа приказна не се согласуваат едни со други. Петри се обиде да создаде единствена верзија. Во текот на тоа, тој реши да изостави некои од цитатите наменети да ја илустрираат елоквентноста на селанецот, делумно затоа што тие преживеале само во фрагменти и делумно затоа што она што го вклучил, сметал дека е доволно за да се пренесе општата раскошност на говорот што публиката на Средното Кралство очигледно мислеше елегантно. – ДКЈ

Драматична личност

• Селанец = селанец (сехти)
• Високиот стјуард Меруитенса = локален господар
• Работник = работник (хемти), син на кмет во служба на Господ Меруитенса

---

Дел 1: Кавга на работник и селанец

Некогаш во солената земја на Сехет Хемат живеел селанец, по име Селанец, со сопругата и децата, магарињата и кучињата. Селаните тргувале со сите добри работи во Солената Земја, пренесувајќи ги во Хенсентен во пустината на југ. Редовно патуваше со брзање, натрон и сол, со дрва и мешунки, со камења и семиња и со сите добри производи на солената земја.

Еден ден овој селанец патувал на југ до Хеенсентен. Кога дошол во земјата на куќата на Фефа, северно од Денат, нашол еден човек што стои на брегот, човек наречен Работник, син на човек наречен Асри, кој бил кмет на високиот управител Меруитенса.

Сега овој Работник виде дека магарињата на Селанецот му се пријатни во очите и си помисли: „О, некој добар бог да дозволи да му ја украдам селанската стока!“

Како што се случи, куќата на Воркман беше покрај насипот на патеката за влечење што се користеше за влечење чамци покрај реката. Патеката за влечење беше многу тесна, само со широчина како ткаенина од половината: од едната страна беше водата, а од другата страна го растеше своето жито.

Работникот му рече на својот слуга: „Побрзај и донеси ми шал од куќата“, и тој веднаш беше донесен. Тој го рашири овој шал на лицето на јагот и лежеше со прицврстување на водата и раб на зрното, така што немаше начин да се оди по јагот без да се гази.

Сега, додека Селанецот се приближуваше по патеката што ја користат сите луѓе, Воркман викна: „Нека се грижи, селенец, да не ми газиш по облеката!“

Селанецот рекол: „Ќе направам како сакаш. Ќе поминам внимателно“.

Потоа се качи на повисоката страна. Но, Воркман рече: „Дали минуваш преку моето жито, наместо по патеката?“

Селанецот рече: „Одам внимателно; ова високо поле со жито не е мој избор, но ти го блокираше патот со облеката. Зар нема да ни дозволите да поминеме покрај патеката?

Во меѓувреме, еден од магарињата ја наполни устата со грст жито.

Рече Воркмен: „Гледај, ќе ти го одземам газот, селанец, што ми го јаде житото; ќе треба да плати според висината на повредата“.

Селанецот одговорил: „Одам внимателно, едниот пат е блокиран, затоа морав да го одведам газот покрај затворената земја. Но, како можеш да го зграпчиш затоа што му ја наполнил устата со грст жито? Згора на тоа, знам на кого ова припаѓа доменот, имено Господ Стјуард Меруитенса. Тој е оној кој го удира секој разбојник во целата оваа земја. Како тогаш да бидам ограбен во неговиот домен?

Воркман рече: „Запомнете ја поговорката: „Името на сиромав човек е само негова работа“. Никој нема да те слуша.

Потоа зеде гранки од зелен тамарис и ги камшикуваше екстремитетите на Селанецот, а потоа му ги зеде магарите и ги истера на пасиштето. А Селанецот многу плачеше од болката што го претрпе.

Дел 2: Бесот што го чувствува селанецот

Работман рече: „Не дигај глас, селанец, или ќе отидеш кај демонот на тишината“.

Селанецот одговори: „Ти ме тепаше, ми ја крадеш стоката, а сега дури и гласот ќе ми го одземеш, демоно на тишината! Ако ми ја вратиш стоката, тогаш ќе престанам да викам за твоето насилство“.

Селанецот остана цел ден да го моли Ворман, но Воркман не сакаше да го слушне. Конечно, Селанецот отиде во Кененсутен за да се пожали кај Господарот Стјуард Меруитенса. Го нашол управителот како излегува од вратата на неговата куќа за да се качи на својот брод за да оди во Судската сала.

Селанецот рече: „Хо! Свртете се, за да можам да му угодам на вашето срце со овој говор. Сега во ова време нека дојде кај мене некој од твоите следбеници, кого сакаш, за да ти го испратам за тоа“.

Господарот Стјуард Меруитенса го натерал својот следбеник, кого тој го избрал, да оди директно кај него, а Селанецот го испратил назад со сметка за сите овие работи.

Потоа, кога стигна до Судската сала, лордот Стујард Меруитенса го обвини Воркман пред благородниците кои седеа со него; а тие му рекоа: „Со дозвола: за овој твој селанец нека донесе сведок. Тоа е наш обичај кај нашите селани; сведоците мора да дојдат со нив. Тоа е нашиот обичај. Само тогаш ќе биде соодветно да се победи овој Работник за ситница натрон и ситница сол; ако му се нареди да плати за тоа, тој ќе плати за тоа“.

Но високиот управител Меруитенса се молчи; зашто тој нема да им одговори на овие благородници, туку ќе одговори на селанецот.

Дел 3: Селански апели до лордот Стјуард Меруитенса

Сега Селанецот дојде да му се обрати на Господарот Меруитенса и му рече: „Господару мој управуре, најголем меѓу големите, водач на сиромашните:

Кога ќе се качиш на езерото на вистината,
можеш да пловиш по него со убав ветер;
Нека вашето главно едро не лета слободно.
Нека нема оплакување во вашата кабина;
Нека не дојде несреќа по тебе.
Нека не ви се кинат потпорите;
Да не се насукаш.
Да не те фати бранот;
Да не ги вкусиш нечистотиите на реката;
Можеби не го гледаш лицето на стравот.
Нека ти дојде рибата без бегство;
Можеш да стигнеш до полни водни птици.

Зашто ти си татко на сиракот, маж на вдовица,
брат на пуста жена, облека на безмајката.
Дозволете ми да го славам твоето име во оваа земја за секоја доблест.
Водич без алчност на срцето;
Голема без никаква подлост.
Уништување на измамата, поттикнување на правдата;
Доаѓање до плачот и дозволување на искажување.
Дозволи ми да зборувам, дали слушаш и правиш правда;
О пофален! кого фалените го фалат.

Укинете го угнетувањето, ете ме, преоптоварен сум,
сметајте се со мене, ете ме измамен“.

Дел 4: Упатството на фараонот

Сега Селанецот го одржа овој говор во времето на величественоста на кралот Небкаура, блажениот. Господарот Стјуард Меруитенса, откако го слушна говорот, отиде веднаш кај царот и му рече: „Господару, најдов еден од овие селани со одличен говор, навистина! пожали ми се за ова прашање“.

Неговото височество рече: „Како сакате да видам здравје, издолжете ја неговата жалба, без да одговарате на ниту еден негов говор. Кој сака да престане да зборува, нека молчи. Но, грижете се за неговата жена и неговите деца, а и самиот селанец нека има за живот.

И така, секој ден му даваа по четири леба и по две ливчиња пиво, кои Господарот Меруитенса му ги даваше, давајќи му ги на еден свој пријател, кој му го подари. Тогаш лордот Стјуард Меруитенса го испрати гувернерот на Солената Земја да обезбеди храна за жената на Селанецот, три дажби жито секој ден.

И така, Селанецот дојде по втор пат, па дури и трет пат, кај Господарот Стујард Меруитенса; но управителот им рекол на двајца свои следбеници да одат кај Селанецот, да го фатат и да го истепаат со стапови. Но тој пак дојде кај него, дури шест пати, и рече:

„Мојот Господар Стујард, уништувајќи ја измамата и поттикнувајќи ја правдата;
Издигнувајќи го секое добро и уништувајќи го секое зло;
Како што доаѓа изобилството отстранувајќи го гладот,
Како што облеката ја покрива голотијата,
Како ведро небо по бура го загрева треперењето;
Како што огнот го готви суровото,
Како што водата ја гаси жедта;
Гледај со твоето лице на мојата ждрепка;
не посакувај, туку задоволувај ме без промашување;
прави добро и не прави зло“.

Но, сепак Меруитенса не сакаше да ја послуша неговата жалба; и Селанецот дојде уште, и уште еднаш, дури до деветти пат.

Дел 5: Триумфот на елоквентниот селанец

Конечно, Господарот Стјуард им рекол на двајца свои следбеници да одат кај селанецот; а Селанецот се плашеше дека треба да биде тепан како на трето барање. Но Господарот Мерујтенса му рече: „Не плаши се, селанец, за тоа што го направи. Селанецот одржа многу говори, воодушевувачки за срцето на неговото величество, и јас се заколнувам, додека јадам леб и пијам вода, дека ќе бидете запаметени до вечноста“.

Господарот Стјуард продолжил: „Покрај тоа, ќе бидете задоволни кога ќе слушнете за одговорот на вашите жалби“.

Тој направил да биде напишана на чиста ролна од папирус секоја селанска молба од почеток до крај, а Господарот стјуард Меруитенса го испратил овој документ до величеството на кралот Небкаура, благословен, кој го сметал за попријатен од се во целата земја. Но неговото височество му рече на Меруитенса: „Просуди сам; Не сакам да го направам тоа“.

Господарот Стјуард Меруитенса натерал двајца негови следбеници да одат во Солената Земја и да донесат список на домаќинството на селанецот. Неговата количина беше шест лица, покрај неговите волови и козите, пченицата и јачменот, магарињата и неговите кучиња. И Господ Стјуард Меруитенса му го даде сето она што му припаѓаше на Воркмен на Селанецот, дури и целиот негов имот и неговите канцеларии.

А Селанецот му беше сакан на царот повеќе од сите негови надгледници и јадеше од сите добри работи на царот, со целото негово домаќинство [зашто, иако беше селанец, беше елоквентен].

---

Достапен е интерактивен квиз за двојно да го проверите вашето разбирање за оваа приказна: Квиз.

---